बीट कंदमुळ – Beetroot :
बीट हे अनेक पोषक घटकांनी युक्त असून रोजच्या आहारात बीटचा वापर केला तर त्याचे अनेक आरोग्यदायी फायदे होऊ शकतात. बीटमध्ये अनेक उपयुक्त पोषक घटक म्हणजे कॅल्शियम, मॅग्नेशियम, पोटेशियम, फॉस्फरस, विटामिन बी1, बी2 आणि सी, आयरन आणि फोलिक अॅसिड असतात.
बीट खाल्याने रक्तदाब नियंत्रणात राहण्यास मदत होते. वाईट कोलेस्टेरॉल कमी होते. त्यामुळे हृदयाच्या आरोग्यासाठी बीट फायदेशीर असते. यामुळे रक्त आणि हिमोग्लोबिन वाढण्यास मदत होते. वजन आटोक्यात ठेवण्यासाठी बीट उपयुक्त असते. महिलांच्या मासिक पाळी संबंधित तक्रारी यामुळे कमी होण्यास मदत होते.
बीट खाण्याचे फायदे –
1) रक्तदाब नियंत्रणात राहतो..
बीटमध्ये नायट्रेटचे प्रमाण अधिक असते. त्यामुळे बीट खाल्याने उच्च रक्तदाब (High BP) नियंत्रणात राहण्यास मदत होते. हाय ब्लडप्रेशरचा त्रास असणाऱ्यांनी आहारात बिटाचा जरूर समावेश करावा.
2) कोलेस्टेरॉल कमी करतो..
बीट खाण्यामुळे किंवा बीटचा रस पिण्यामुळे वाईट कोलेस्टेरॉल आणि triglycerides कमी होते तर चांगले कोलेस्टेरॉल (HDL) वाढण्यास मदत होते. त्यामुळे हार्ट अटॅकचा धोका कमी होण्यास मदत होतो. शिवाय बीटमुळे हृदयाच्या मांसपेशीही मजबूत होण्यास मदत होते.
3) रक्त वाढते..
बीटमध्ये मुबलक प्रमाणात लोह आणि फॉलिक ऍसिड असते त्यामुळे रक्त वाढण्यास मदत होते. रक्त वाढीसाठी रोज सकाळी 1 कप बीटचा जरूर रस प्यावा.
4) स्टॅमिना वाढतो..
दररोज 2 कप बीटचा रस पिल्यामुळे व्यायामासाठीचा स्टॅमिना वाढण्यास मदत होते. शरीरातील रक्तप्रवाह वाढून व्यायामाचा योग्य फायदा होण्यास मदत होते.
5) वजन आटोक्यात राहते..
बीट किंवा बीटच्या रसात कमी कॅलरीज असतात तसेच 0% फॅट असते. त्यामुळे वजन कमी करण्यासाठीच्या डायट प्लॅनमध्ये याचा समावेश करणे खूप फायदेशीर ठरते कारण, लो-कॅलरीज असणाऱ्या बीट किंवा बीटच्या रसात फायबर्स आणि कॅल्शियम, लोह यासारखी पोषकतत्वे भरपूर असतात. बीट खाण्यामुळे वजन वाढत नाही. तसेच त्यामुळे चरबी कमी करण्यास मदत होते.
6) कॅल्शिअमचा मुबलक स्रोत..
बीटमध्ये कॅल्शिअम मुबलक प्रमाणात असते. कॅल्शिअम हा घटक आपल्या हाडांच्या आरोग्यासाठी आवश्यक असतो. बीट खाण्यामुळे कॅल्शिअमची कमतरता दूर होऊन आपली हाडे, दात व हिरड्या मजबूत होण्यास मदत होते.
7) महिलांसाठी लाभदायक..
कच्चे बीट खाण्यामुळे मासिक पाळीसंबधीत तक्रारी दूर होण्यास मदत होते. तसेच बीटाच्या सेवनाने स्त्रियांमध्ये रक्त व हिमोग्लोबिन वाढते. बीटात फॉलिक अॅसिड असल्याने गरोदर स्त्रियांसाठी बीट उपयुक्त आहे. याशिवाय प्रसूतीनंतर बीटमुळे आईचे दूध वाढण्यास मदत होते.
8) कँसरपासून रक्षण करतो..
बीट हे Betalaines या अँटीऑक्सिडंट्समुळे गडद लाल रंगाचे असते. Betalaines ह्यामुळे कँसरपासून रक्षण होण्यास मदत होते शिवाय शरीरातील विकृत पेशी नष्ट करण्यासही ह्याची मदत होते.
बीट कोणी खाऊ नये किंवा बीट खाण्यामुळे होणारे नुकसान :
- जर तुम्हाला लो-बीपी म्हणजे रक्तदाब कमी होण्याचा त्रास असल्यास बीट किंवा बीट रस पिऊ नका कारण अशावेळी एकाएकी रक्तदाब कमी होऊ शकतो.
- जर तुम्हाला मुतखड्याचा त्रास असल्यास बीट खाणे टाळावे. कारण बीटमध्ये भरपूर प्रमाणात कॅल्शियम आणि Oxalates चे प्रमाण असते यामुळे किडनी स्टोन्सचा त्रास होऊ शकतो.
सुरवातीला बीट खाण्यामुळे किंवा रस पिल्यामुळे लघवी व संडासचा रंग हा लालसर होऊ शकतो, असे होणे सामान्य असून अशावेळी घाबरण्याचे काहीही कारण नाही. अशाप्रकारे आपण आपल्या आहारात बीटचा समावेश केल्यास आपणास बीटमुळे आरोग्यदायी लाभ होण्यास मदत होईल.
हे सुद्धा वाचा..
Read Marathi language article about Health Benefits of Beetroot. Last Medically Reviewed on February 23, 2024 By Dr. Satish Upalkar.
