जास्त घाम येणे (Excessive sweating) :

घाम हा सर्वच लोकांना येत असतो. घाम येण्याचे प्रमाण व्यक्तीनुसार कमी किंवा अधिक असू शकते. घाम आल्यामुळे आपल्या शरीराचे तापमान नियंत्रित होण्यास मदत होते. काही लोकांना मात्र अधिक प्रमाणात घाम येत असतो. या स्थितीला हायपरहाइड्रोसिस डिसऑर्डर (Hyperhidrosis) असे म्हणतात.

Table of Contents

उन्हाळ्याच्या दिवसात, जास्त शारीरिक काम केल्यामुळे किंवा व्यायामामुळे, जास्त गरम किंवा तिखट पदार्थ खाल्याने, मानसिक तणाव, भीती यांमुळे घाम जास्त येत असतो. मात्र अनेकांना इतरवेळीही सारखा जास्त प्रमाणात घाम येत असतो. ही स्थिती हायपरहायड्रोसिस संबंधित असू शकते. त्यामुळे आपणास जास्त प्रमाणात घाम येत असल्यास आपल्या डॉक्टरांकडून निदान व उपचार करून घ्यावेत.

अत्याधिक घाम येण्याचा परिणाम त्या व्यक्तीच्या रोजच्या कामांमध्येही होऊ शकतो. जास्त घामामुळे त्वचेचे विविध विकारही होऊ शकतात. कारण अधिक घाम येत असल्यास शरीराची नियमित स्वच्छता करणे गरजेचे असते.

घाम का व कशासाठी येतो..?

आपल्या त्वचेतील घामाच्या ग्रंथीद्वारे घाम तयार होत असतो. घामाच्या ग्रंथी ह्या संपूर्ण शरीरावर असतात. त्यातही त्या प्रामुख्याने कपाळावर, काखेत, हातापायांचे तळव्यांवर जास्त असतात. त्यामुळे तेथे घाम अधिक येत असतो. घामामध्ये पाण्याचे प्रमाण जास्त असते. याशिवाय घामात सोडिअम, पोटॅशियम अशी क्षारतत्वेही (salts) असतात. आपल्या शरीराचे तापमान नियंत्रित करणे हे घामाचे प्रमुख कार्य असते.

घाम जास्त येण्याची कारणे :

उन्हाळ्यातील उकाड्यामुळे किंवा कडक उन्हात जास्त फिरल्याने,
जास्त काम किंवा व्यायाम करण्याने घाम भरपूर येतो.
उष्ण वातावरणात काम करण्याने,
जास्त गरम किंवा तिखट, मसालेदार पदार्थ खाण्यामुळे,
पोषकतत्त्वांच्या कमतरतेमुळे,
तसेच काहीवेळा विशिष्ट औषधे, मेनोपॉज, स्थूलता, रक्तातील साखर कमी झाल्याने, थायरॉइडची समस्या यामुळेही अतिघाम येण्याची समस्या निर्माण होते.

घाम कमी येण्यासाठी हे करावे घरगुती उपाय :

लिंबू –
हाता-पायाच्या तळव्यांना किंवा काखेत जास्त घाम येत असल्यास अर्धा लिंबू कापून तो जास्त घाम येणाऱ्या भागावर चोळावा व त्यानंतर तीस मिनिटांनी हात पाय धुवावेत किंवा अंघोळ करावी. लिंबूमध्ये सायट्रिक ऍसिड असते त्यामुळे बॅक्टेरिया नष्ट होतात आणि घाम कमी होण्यासाठी मदत होते.

बेकिंग सोडा –
एक चमचा बेकिंग सोडा घेऊन त्यात लिंबू रस घालावा. त्यानंतर घाम येणाऱ्या ठिकाणी कापसाच्या बोळ्याने ते मिश्रण लावावे. त्यानंतर तीस मिनिटांनी आंघोळ करावी.

टोमॅटो –
अधिक घाम येत असल्यास टोमॅटोचा आहारात समावेश करावा, ग्लासभर टोमॅटोचा ज्यूस दररोज प्यावा. टोमॅटोमुळे घाम कमी करण्यासाठी मदत होते.

घाम अधिक येत असल्यास हे करावे :

पुरेसे पाणी प्यावे –
घाम जास्त येत असल्यास पाणी जास्त पिणे गरजेचे असते. कारण घामावाटे शरीरातील पाणी कमी होत असते. शरीरात पाणी कमी झाल्याने डिहायड्रेशन होऊ शकते. पुरेसे पाणी पिणे गरजेचे असते. साधारण 8 ते 10 ग्लास पाणी दिवसभरात प्यावे. याशिवाय नारळपाणी, फळांचे ज्यूस, लिंबूपाणी, कोकमचे सरबतही आपण उन्हाळ्यात पिऊ शकता मात्र चहा-कॉफी, कोल्ड्रिंक्स वैगेरे पिणे टाळावे.

सुती कपडे वापरावे –
घाम जास्त येत असल्यास सुती व सैलसर कपडे वापरावे. कृत्रिम धाग्याचे कपडे टाळावेत. कृत्रिम धाग्यामुळे त्वचेला आलेला घाम शोषला जात नाही. त्यामुळे घाम तसाच राहिल्याने त्वचेला रॅश येणे, इन्फेक्शन होणे, घामोळ्या हे त्रास होतात. सुती व सैल कपडे वापरल्याने आलेला घाम शोषला जातो तसेच सैलसर कपडे असल्याने आत हवाही खेळती राहते.

स्वच्छता ठेवावी –
घाम अधिकवेळ अंगावर राहिल्याने बॅक्टेरियल इन्फेक्शन होऊन त्वचारोग होण्याचा आधीक धोका असतो. यासाठी नियमित साबणाचा वापर करून स्वच्छ अंघोळ करावी.

घाम अधिक येत असल्यास डॉक्टरांकडे कधी जावे..?

अत्यधिक घाम येणे हे इतर गंभीर आजारांचे लक्षण असू शकते. त्यामुळे जास्त घाम येण्याबरोबरच खालील त्रास जाणवत असल्यास तत्काळ आपल्या डॉक्टरांकडे जावे.

जास्त घाम येणे व वजन कमी होणे,
झोपेत घाम अधिक येणे,
घाम येण्याबरोबरच ताप येणे , छातीत दुखणे, दम लागणे आणि छातीत धडधड होणे,
घाम येणे आणि छातीत दुखणे किंवा छातीत दबाव आल्यासारखे वाटत असल्यास असल्यास तात्काळ आपल्या डॉक्टरांकडे जावे. कारण हे लक्षणे हार्ट अटॅक संबंधित असू शकते. हार्ट अटॅकविषयी अधिक माहिती जाणून घ्या..

Read Marathi language article about Excessive sweating Causes and solutions. Last Medically Reviewed on February 15, 2024 By Dr. Satish Upalkar.

घाम जास्त येण्याची कारणे व त्यावरील घरगुती उपाय